Een paar maanden geleden, stelde Henry Mintzberg in een van zijn blogs, de volgende vraag: ‘Ben je wel eens gemanaged, door iemand die geen leiding geeft?’ Die vraag maakt onderdeel uit van een redenering waarin hij de opvatting dat management en leiderschap twee verschillende fenomenen zijn, onderuit haalt. Die gedachten moeten we verlaten. Het klassieke onderscheid:  ‘Leiderschap is de goede dingen doen en management is de dingen goed doen’, is gewoon onzin.

Ik heb zelf dit onderscheid ook vaak gebruikt, maar had er altijd niet helemaal het goede gevoel bij. Een manager moet toch ook gewoon leiding geven? En een leider moet ook gewoon managen, al was het alleen al zijn eigen werk en staf en plannenmakerij? Soms ben je als bestuurder gewoon bezig met simpele dingen regelen of nalopen of ga je je om een of andere reden met de uitvoering van dingen bemoeien. Soms is dat ook gewoon nodig. Dus ik vond het wel aansprekend dat Mintzberg af wil rekenen met dat onderscheid. Hij citeert een prof van de Stanford Business school, die zei dat je als leider soms loodgieter bent en soms poëet. Leiders zijn geen mensen die met hoofd in de wolken alleen maar bezig zijn om grote plannen te maken. Integendeel, dit is een vorm van leiderschap die gedoemd is om te mislukken.

Leiders moeten verstand van zaken hebben. Ze moeten weten hoe het in de praktijk werkt. Ze moeten gesprekken kunnen voeren met de mensen aan wie ze leiding geven over hun dagelijks werk en de problemen die ze daarin tegen komen. En wat die plannen betreft, Jacques Pijl liet in het fraaie boekje ‘Het nieuwe normaal’ zien, dat het succes van plannen vooral bepaald wordt door de executie, de uitvoering. Dat het daar juist elke keer weer fout gaat  komen we dagelijks tegen. Op het moment dat ik dit schrijf, lees ik dat het openbare deel van de  parlementaire enquête naar de problemen met de Fyra volgende week van start gaat. Deze hele casus is hierin samen te vatten: prachtige plannen, waar iedereen warm van werd, maar het is schromelijk misgegaan op de executie, de uitvoer van de plannen.

Goed managen is van groot belang. Mintzberg onderstreept dit door de volgende kenmerken van goed management.

• Managers zijn belangrijk in zoverre ze andere mensen helpen om belangrijk te zijn.
• Een organisatie is een netwerk waarin alle onderdelen interacteren, niet een verticale hiërarchie. Effectieve managers werken overal dwars doorheen en zitten niet aan de top.
• Uit het netwerk ontstaan strategieën, het oplossen van kleine problemen kan leiden tot initiatieven voor grote dingen.
• Goede managers slagen erin om de energie van mensen op te roepen en te benutten
• Leiderschap is vertrouwen dat je krijgt van anderen.

Wat je moet doen om het tegendeel te bereiken? Blijf voortdurend veranderen. Trek je niks aan van insiders, die veel van de organisatie en de mensen weten. Focus vooral op de toekomst. Leg steeds de nadruk op cijfers.